Adlandirma
Projeye, “Ozgun Helikopter Projesi” veya “Turk Hafif Sinif Genel Maksat Helikopteri” veya T-625 olarak adlandirilmaktadir.
Ihale ve Sozlesme Sureci
Proje Adi:
Özgün Helikopter Programı
Amac:
Türk Silahlı Kuvvetleri ve diğer ihtiyaç sahibi makamların eğitim helikopteri ve hafif sınıf genel maksat helikopteri ihtiyacının özgün tasarım bir platform ile karşılanması
Kapsam:
Özgün helikopter projesinin milli imkanlarla tasarlanması, geliştirilmesi, test edilmesi ve üretilmesi
Proje Modeli:
Yurtiçi tasarım, geliştirme ve üretim
Haziran 2010 tarihli Savunma Sanayi Icra Komitesi (SSIK) karariyla proje baslatilmistir. Projenin TUSAS’in ana yukleniciliginde gelistirilmesine karar verilmistir.
Teknik ve Ekonomik Fizibilite Etudu Temmuz 2011’de Savunma Sanayi Mustesarligi (SSM) ye teslim edilmistir.
Teklife Cagri Dosyasi (TCD), Mayis 2012’de yayinlanmistir.
TUSAS, teklifini Ekim 2012’de vermistir.
Haziran 2013 tarihinde sozlesme imzalanmistir.
Eylul 2013 tarihinde program takvimi baslamistir (T0)
Ana/Alt Yuklenici:
TUSAS (Ana Yuklenici), Aselsan (Alt Yuklenici), LHTEC (Alt Yuklenici)
Uretim ve Teslim
• Ilk Ucus Tarihi: Eylul 2018 (T0+60 ay)
• EASA CS-29 Sertifikasinin Temini: Mart 2020 (T0+78 ay)
• Askeri (SSM’in koordinasyonunda MCRI temelli) Sertifikasyonun Saglanmasi: Mart 2021 (T0+90 ay)
Seri uretim sozlesmesi ayrica degerlendirilecektir.
Maliyet
Sozlesme Bedeli: 685 milyon USD (Gelistirme fazi bedeli)
Yerli Katki Payi: Henuz bilinmiyor
Ozellikler
• Agirlik: ~6 ton
• Irtifa: 6.000 m
• Hiz: 120 knot
• Motor gucu: 1.361 shp x 2
• Kapasite: 2 pilot + 12 yolcu
• Versiyon: Sivil + Askeri
Askeri model, KKK.ligi envanterindeki UH-1H’larin yerini alacaktir.
Sivil model; EGM, Saglik Bakanligi vb. kuruluslar tarafindan kullanilabilecektir.
Gelecekte govde degisiklikleri ile, farkli buyuklukte 3-4 modelin tasarimi planlanmaktadir.
On tasarim Nisan 2014’te tamamlanmis ve SSM onayina sunulmustur.
Kritik Proje Ortaklari
Aselsan:
Agustos 2015’te sozlesme imzalanmistir.
Yaklasik 40 adet ekipmandan olusan aviyonik sistemlerin tasarimindan ve entegrasyonundan sorumlu olacaktir.
Bunlarin icinde, temel kokpit ekipmanlari, otomatik ucus kontrol bilgisayari ve ucus yonetim sisteminin gelistirilmesi de vardir.
LHTEC:
Honeywell International (ABD) ve Rolls-Royce (Ingiltere) ortak girisimidir.
Aralik 2015’te sozlesme imzalanmistir.
CTS800-4AT Turbosaft motorlarinin gelistirilmesi ve tedarigi gorevini ustlenecektir.
Anlasma, motorun entegrasyonu ve sertifikasyonuna yonelik 5 yillik bir gelistirme programini icermektedir.
Ayni motor T-129 Atak’ta da kullanilmaktadir.
Bu motorlarin sinifindaki diger motorlara gore %25 yakit tasarrufu sagladigi iddia edilmektedir.
Yuksek Irtifa/Yuksek Sicaklik (High/Hot) ozelliklerine sahiptir.
1 motorun kaybinda dahi guvenle ucusunu devam ettirebilecektir.
LHTEC, programin sonraki asamasi icin lisans altinda uretim konusunda TEI ile gorustuklerini bildirmistir.
Ilk yayinlanma tarihi: 10 Nisan 2016 saat 10.00
Revizyon-1 (13 Kasim 2016)
TEI’nin proje icin kendi imkanlariyla gelistirmeye basladigi ~164 kg agirliginda olacak TS1400 turbosaft motor.
TEI'nin Ozgun Helikopter Projesi icin kendi imkanlari ile gelistirmeye basladigi TS1400 turbosaft motor "cekirdegi" pic.twitter.com/LTk642sNb4 — Turan Oguz (@TyrannosurusRex) November 13, 2016
Sozlesmenin 2017’de imzalanmasi ve motorun seri uretim fazina yetistirilmesi planlanmaktadir.
Revizyon-2 (4 Ocak 2017)
Milli Savunma Bakani Fikri Isik ilk ucus tarihini, sozlesmeye de uygun sekilde, 6 Eylul 2018 saat 06.00 olarak aciklamistir.
TAİ'de tamamıyla Türk mühendislerinin geliştirdiği Milli özgün helikopterimizi de inşallah 6 Eylül 2018'de uçuracağız. pic.twitter.com/2MwtJfc4Kx — Fikri Işık (@fikriisik) January 4, 2017
Ozgun helikopter projesi taslak cizimi
Milli Savunma Bakanımız @fikriisik 2018 yılında ilk uçusu hedeflenen Özgün Helikopterle ilgili detaylı bilgi aldı. pic.twitter.com/RruLuSefmZ — TUSAŞ / TAI (@TUSASTAI) January 4, 2017
Kod olarak T-625 (6 ton, 2 motor, 5 pal) secilmis olup prototipi:
Ozgun helikopter T-625 (6 ton, 2 motor, 5 pal) prototipi pic.twitter.com/HDlqBFXF99 — Turan Oguz (@TyrannosurusRex) January 4, 2017
