Daha onceleri sadece teorik tartismalarina sahit oldugumuz dron surusu (drone swarm) yakin zamanda gerceklestirilen gosterimlerle heyecan uyandiran bir seviyeye ulasti.
PERDIX
ABD Savunma Bakanligi Stratejik Yetenekler Ofisi (SCO) 25 Ekim 2016’da China Lake California’da Perdix dron surusu gosterimini basariyla tamamladi.
Gosterimde 3 adet F/A-18 Super Hornet ucagindaki tuplerden 103 adet Perdix Mikro Dron birakildi.
Dronlar kollektif karar alma, uyumlu kol ucusu ve degisikliklere kendi basina uyum saglama (self-healing) gibi konularda gelismis suru davranislari gosterdi.
SCO Direktoru William Roper’a gore, “Catismalarin karmasik yapisindan dolayi, Perdix, onceden programlanmis senkronize bireyler degil, karar almak ve dogadaki suruler gibi birbirine adapte olmak icin tek bir paylastirilmis beyine sahip kollektif bir organizma. Her bir Perdix, bir digeri ile iletisim kurdugu ve isbirligi yaptigi icin surunun bir lideri yok, giren veya cikan her dron da kolaylikla adapte olabiliyor. Bu ayni zamanda, buyuk ve pahalli sistemlerle basarili olunan islerin kucuk, ucuz ve otonom sistemlerle de yapilabilecegi noktasinda ilk orneklerden biri”.
Perdix Mikro Dron:
Perdix alcak irtifa istihbarat, gozetleme ve kesif yapabilen otonom mikro dronlardir. Hava, deniz ve karadan firlatilabilir; kucuk veya buyuk suruler halinde gorevler icra edebilir. Birakildiktan sonra parasutle yavaslamakta, sonra kanatlari acilip otonom ucusa gecmekte.
Massachusetts Institute of Technology (MIT) ogrencileri tarafindan 2011’de gelistirilen Perdix, askeri kullanim icin MIT Lincoln Laboratuari bilimadamlari ve muhendisleri tarafindan 2013’de degistirilmeye baslandi. Bu kapsamda; 3D Printer ile uretilebilen veya tamamen ticari komponentlerle seri uretilebilecek sekilde tasarlandi. Gorev sonrasi tekrar kullanim planlanmamakta.
Perdix, ilk olarak Eylul 2014’de F-16 flare kanisterinden birakilarak denendi. Daha sonra da Eylul 2015’e kadar azami 30 drondan olusan suruler ile toplam 90 deneme gerceklestirdi. Gunumuze kadar 670’in uzerinde Perdix imal edildi ve ucuruldu.
Gosterimde kullanilan Perdixler 6. jenerasyon olup ileride; 0,6 Mach hiz ve -10 derece Celcius sicakliklarda seyir gerceklestiren ucaklarin flare aticisindan birakildiginda olusacak soklara karsi dayaniklilik da hedefleniyor. 7. jenerasyonda daha da gelismis otonomi hedefleniyor.
Proje devam etmekte ve tamamlanma tarihi henuz aciklanmamakta.
SKYWALKER X-6
Cin’de, China Electronics Technology Group (CETC) ile Tsinghua Universitesi’nin ortaklasa gelistirdigi sabit kanatli IHA suru prototipi gosteriminin videosu 1 Kasim 2016’da yayinlandi.
Gosterimde basit konstruksiyon uzerinden 67 adet Skywalker X-6 IHA’nin havalandigi goruluyor.
Videoda; kol kalkisi, suru ucusu, ucan Ad-Hoc aglari, hisset/sakin, otonom grup kontrolu, istihbarat/gozetleme/kesif ve hedeflemede isbirligi, paylastirilmis genis alan gozetleme gibi ozellikleri sergilenmekte.
Ayrica gelecekte, patlayici tasiyan surunun, askeri hedeflere saturasyon saldirilari icra etmesinin hedeflendigi de paylasilmakta.
Skywalker X-6 mini IHA:
Boy: 65 cm
Kanat acikligi: 150 cm
Kanat alani: 60dm2
Azami kalkis agirligi: 2 kg
Hic faydali yuk tasimayan bir dronun perakende satis fiyati yaklasik 120 USD
Saturasyon saldirilari haricinde, gorev sonrasi tekrar kullanimin amaclandigi gorulmekte.
DEGERLENDIRME:
Yeni sistemlerle birlikte dron surulerinin, onceden programlanmis senkronize bireyler degil tek bir paylastirilmis beyine sahip kollektif bir organizma gibi davranmasi hedeflenmekte. Surulerin bir lideri degil kolayca degisebilir uyeleri olacak.
Kucuk, ucuz ve otonom calisabilen bireylerden olusacak. Hizli ve ucuz uretimi saglayabilmek acisindan 3D Printer ve/veya ticari hale gelmis, alternatifleri kolay bulunabilen basit parcalarla uretilecek.
Polimer bazli bir govde ve elektrikli bir motor kullanacak. Ucuz ama alcak irtifalarda etkili bir kamera sistemine sahip olacak.
Cesitli platformlardan atilip zor kosullarda dahi calisabilecek.
Yapay zekaya ulasincaya kadar surekli bir yazilim destegi gerektirecek.
One cikan gorev ozellikleri; otonomi, uyumlu kol ucusu, hisset/sakin ve degisikliklere uyum saglama olacak.
Gunumuzde gelinen noktaya gore temel gorev alanlari; istihbarat, genis alan gozetleme, kesif ve saturasyon saldirilari olacak.
Degerlendirmelerime gore baslangicta oncelikli gorev profilleri:
A2/AD cevrelerine sizma ve kritik bilgi toplama
Dusmanin altyapisinin ve haberlesmesinin yok edilmesi
Dusmanin stratejik veya operasyonel ustunluk unsurlarinin (nukleer tesis, askeri us, ucak gemisi, vb) yok edilmesi
SEAD (Dusman hava savunmasinin bastirilmasi) ve DEAD (Dusman hava savunmasinin yok edilmesi) olacak.
Gelecegin dron surulerini diger alternatiflerden ayiran iki kelime ile tanimlamam istense benim secimim “paylastirilmis tek” olurdu.