4 Kasim 2016 saat 17.00 civarinda DEAS resmi haber ajansi Amaq tarafindan sosyal medyada bir haber yayinlandi.
Buna gore Halep kirsalinda Ahterin’in guneyindeki
Telil El-Ineb koyunde ikinci bir Turk tankinin gudumlu fuze ile hasara ugratildigi iddia ediliyordu.
Daha sonra, saat 20.30 civarinda 37 saniye uzunlugundaki olayin videosu da sosyal medyada yayinlandi.
INCELEME ONCESI GENEL KABULLER
Cekim netligi, cok iyi olmamakla birlikte gorsel tespite izin vermektedir.
Cekim, yakinlastirma (zoom) kabiliyeti cok iyi sayilmayacak bir kamera ile yapilmistir. Bu yuzden tankin net gorsel tespitinde zorluklar yasanmistir.
Goruntulerin gercek zamanli oldugu kabul edilmistir.
Fuze, cekim yapilan noktaya gore uzak bir mesafeden ateslenmesine ragmen sesler cok yakindan gelmektedir. Dolayisiyla sesin goruntu kaydina sonradan eklendigi tarafimdan degerlendirilmistir. Bu sebepten dolayi ses kaydi yaniltici kabul edilip analizde hic dikkate alinmamis, sadece goruntu incelemesi yapilmistir.
GORUNTU INCELEMESI
Tank
Fotografa gore tank, bulundugu mevki ve dis hatlari itibariyle %80 ihtimalle TSK envanterindeki M60T ana muharebe tankidir.
Tanksavar Fuze Sistemi (ATGM)
18. saniyedeki goruntu buyutulunce fuze gorulmekte ve ucus dogrultusuna bakilarak atisin cekimi gerceklestirene gore 3 yonunden yapildigi gorulmektedir.
Fuze, 3-12 yonu dogrultusunda ucus gerceklestirmistir.
Fuzenin hizli olusu, ucus paterni, dumani, alevi (flare) dikkate alindiginda %75 ihtimalle BGM-71 “TOW” oldugu tarafimdan degerlendirilmektedir.
Atis noktasi gosterilmedigi ve gercek ses kaydi mevcut olmadigindan dolayi gercek menzil belirlenememistir. Ancak tecrubelerime ve goruntulerdeki yapilarla olceklendirmelere istinaden atis %50 ihtimalle 2.500-3.000 m uzakliktan yapilmistir.
Hasar
19. saniyedeki goruntuye istinaden tank, kule sag on tarafindan vurulmustur.
Tank, muhtemelen top namlusu sag yani veya hemen ustunden isabet almistir.
Temas sonrasi tanktan duman ciktigi ama bir yangin baslamadigi gorulmektedir.
Bunlara istinaden, M60T’de entegre Blazer ERA patlayici reaktif zirhin gorevini yaptigi ve tam penetrasyon gerceklesmedigi anlasilmaktadir.
Tank yapisal butunlugunu korumakta olup muhtemelen az veya orta seviyede hasar almistir.
Infilak noktasi ve cevresini dikkate alarak, govde haricinde optik ekipmanin da hasar almis olmasi mumkundur.
Personel
27 ila 30. saniyler arasi muhtemelen tank komutani oldugunu degerlendirdigim bir personel tanki tahliye edip yandaki binaya girmistir.
36. saniyede tanki tahliye ettigini degerlendirdigim bir personelin daha tankin arkasindan kostugu gorulmektedir.
Goruntulerde yer almadigi icin diger 2 personelle ilgili bir yorum yapamamaktayim.
Ancak tankin durumuna ve tahliye eden personellerin hareketlerine bakilarak can kaybi ve agir yaralanma olusmadigini umuyorum.
DEGERLENDIRME
Bolgenin duz cografi yapisi ve meskun mahal olmayisi teroristleri avantajli kilmakta, kolay bir atis saglamaktadir.
DEAS’in Turkiye’ye yakin tarihli daha tehditkar acik savas ilani bu tur karsilasmalari daha da cok arttiracaktir.
ABD yapimi TOW antitank fuzesi isabet orani yuksek bir fuzedir. Ozellikle Suriye’de catisma alanlarinda cok basarili olmustur.
TOW, Suriye’de rejim haricindeki neredeyse tum muhaliflerin elinde az veya cok gorulmekte olup artik yayilimini engellemek soz konusu degildir. Satis, takas, cekilen dusmanin ekipmanlarina el koyma, vb. cesitli sekillerde el degistirerek sikca kullanilmaktadir.
Firat Kalkani harekatinda Rus Kornet tanksavar fuzelerine karsi cok kayip veren M60T tanklarimiz ERA reaktif zirhi sayesinde bu sefer vakayi nispeten hafif hasarlarla atlatmistir.
Personelin tanki hizli bir sekilde tahliyesi bu konuda iyi egitimli olduklarinin gostergesidir.
Tankin sol ve on tarafinda sutre olan bir yere konuslandirilmasi, top namlusunun atis yonune dogru cevrili olmasi, olasi tehdit yonlerinin dogru belirlendigini gostermektedir.
Tankin biraz daha yuksek bir sutre gerisinde konuslandirilmasi profil gorunumunu kucultup vurulmasi ihtimalini azaltabilirdi. Uygulanmadigi gorulmektedir.
Tankin mevzi degistirip karsi ates acmamasi sorgulanmalidir. Sistemlerin zarar gormesinden baska bir sebeple meydana geldiyse teknik eksiklikler tamamlanmalidir. Gerekiyorsa personelin mental, motivasyon ve teknik egitimleri pekistirilmelidir.
Suriye’deki tanklarimizin vurulus sekillerine bakilarak LWR (Lazer ikaz alicisi) gibi sistemlerle donatilmasi gerektigi acikca gorulmektedir. Bunun da otesinde, gerceklesen ve sehitler verdigimiz diger vakalari da dikkate alarak, asimetrik harp tekniklerinin kullanildigi bu tur durumlar icin AKKOR veya benzeri bir Aktif Koruma Sistemi varliginin sart oldugu aciktir.
Envanterimize cok hizli bir sekilde guncel tehditlere karsi koyabilecek yeni tanklar kazandirilmasi ve/veya harekatlarda on safhada gorev alacak tanklarimizin gunun ihtiyaclarina uygun olarak modernize edilmesi gerekliligi bu gibi olaylarla reddedilemeyecek sekilde ortaya cikmaktadir.
Ayrica, tank ve diger unsurlarimizin bekasi icin, asagidaki tedbirlerin “butunlesik olarak” uygulanmasi onem arz etmektedir:
Insanli ve insansiz IGK (istihbarat, kesif, gozetleme) unsurlarinin daha yogun kullanilmasi,
Eksiksiz bir yer fotografinin olusturulup operasyona katilan tum birimlerle gercek zamanli paylasimi,
Guclu yakin hava destegi,
Piyade destegi ile katmanlar halinde cevre guvenliginin saglanmasi,
Kara gozetleme radari ve benzeri sensorler kullanilarak cevresel farkindaligin arttirilmasi,
Hassas isabet amaciyla gudumlu ve uzun menzilli muhimmat kullanan obus ve CNRA gibi unsurlar ile yogun ates destegi.
Suriye icerisinde hava unsurlarimizin daha cok gorev icra etmesi ile azalan bu tip vakalarin yaklasik 2 haftadir Suriye hava sahasina mudahil olamamamiz sebebiyle artabilecegi degerlendirilmektedir.
Son olarak;
“Hicbir sistem %100 koruma saglayamaz. Ancak her ilave tedbir beka olasiligini arttirir”.
VIDEONUN GUVENILIRLIGININ SORGULANMASI
Videodaki goruntulerde sureklilik saglanmis gorunmektedir.
Ses kaydi, goruntu kaydina sonradan ilave edildigi icin olayi yansitmamaktadir. Bu da butunlesik videonun gercekligi uzerinde olagan bir kusku uyandirmaktadir.
ANALIZIN GUVENILIRLIGININ SORGULANMASI
Analiz, sadece video goruntuleri uzerinden inceleme ile yapildigi icin, olay yeri bulgularini icermedigi aciktir. Bunun icin, TSK raporu beklenmelidir.
Ancak, raporun gizlilik gerektiren kisimlari haric ana basliklari da guveni pekistirecek sekilde kamuoyu ile paylasilmalidir.
TESEKKUR
Arapca kisimlarin tercumeleri konusunda yardimci olan; https://twitter.com/avel_karga/ , https://twitter.com/sekerci__sinan/ , https://twitter.com/SSheykhi/ ve https://twitter.com/toyotawarr/ a cok tesekkur ederim.
Ilk yayinlanma tarihi: 5 Kasim 2016 saat 12.05